Sot, pavarësisht nga evolucioni i energjive të rinovueshme në mbarë botën, karburantet fosile, midis tyre vaji, vazhdojnë të jenë një nga burimet më të rëndësishme në planet. Shumë nga elementët që përdorim çdo ditë, si plastika, ilaçet e ndryshme, disa ëmbëlsira dhe sigurisht karburantet vijnë nga nafta. Megjithatë, nafta është një burim jo i rinovueshëm e cila është në proces shterimi, gjë që kërkon kërkimin e alternativave të qëndrueshme.
Një zgjidhje inovative dhe e papritur ka dalë nga dora e bima e ananasit, duke hapur perspektiva të reja sesi sektori i mbetjeve bujqësore mund të bëhet një burim alternativ energjie. Por si ka mundësi që ananasi të zëvendësojë vajin?
Bima e ananasit dhe vlera e saj e paeksploruar
Një nga pionierët në këtë fushë është Esteban Bermudez, novator i ri nga Kosta Rika dhe bashkëthemelues i Skoci, një kompani që është fokusuar në transformimin e mbetjeve bujqësore të ananasit në produkte me vlerë të shtuar. Ideja e Bermúdez dhe partneri i tij, norvegjezi Bjøorn Utgärd, është të përfitoni nga mbetjet nga plantacionet e ananasit, duke i dhënë një shans të dytë duke krijuar një biorefineria që është në gjendje të prodhojë energji të rinovueshme.
Në thelb, frymëzimi pas këtij projekti vjen nga ekonomia rrethore, një koncept që bazohet në ripërdorimin e mbetjeve për të minimizuar ndikimin mjedisor. Konkretisht, plantacionet e ananasit gjenerojnë një sasi të madhe mbetjesh, pasi ato duhet të rinovohen çdo dy vjet për të ruajtur produktivitetin. Duke i kthyer këto mbetje në biomasa, nevoja për djegien e tyre mund të reduktohet, një praktikë që më parë përfshinte përdorimin e pesticideve dhe herbicideve, duke përkeqësuar ndikimin mjedisor.
Procesi i shndërrimit të mbetjeve në energji
Projekti Escoia ka arritur të zhvillojë një makinë të aftë për të trajtuar biomasën e bimëve të ananasit. Kjo makineri përshtat përmbajtjen e ujit të kashtës, duke ulur lagështinë e saj nga 88% në më pak se 60%, gjë që lehtëson përpunimin e tij dhe shndërrimin e mëvonshëm në lëndë djegëse të rinovueshme.
Që nga viti 2014, Bermúdez dhe ekipi i tij kanë eksploruar dhe analizuar më shumë se 43.000 hektarë plantacione ananasi në Amerikën Qendrore, prodhuesi më i madh në botë i këtij fruti. Nga këto mbetje nuk mund të gjenerohet vetëm energji, por edhe nënprodukte të tjera si p.sh biokarburanteve, plehrat dhe madje edhe ushqim për rritjen e kërpudhave të ngrënshme.
- Biokarburantet e gjeneruara nga ananasi mund të japin një kontribut kyç në reduktimin e varësisë nga lëndët djegëse fosile.
- Sistemi i ekonomisë rrethore i zbatuar në këtë projekt garanton që mbetjet e ananasit të shndërrohen në produkte të dobishme, duke reduktuar ndikimin mjedisor.
Raste të ngjashme: Ananasi dhe fruta të tjera si burime të bioetanolit
Rasti i Kosta Rikës nuk është i vetmi ku po hulumtohen alternativa përmes përdorimit të frutave. Në Meksikë është ndërmarrë një nismë nga studentja Adriana Barona, e cila ka nisur një projekt për të marrë bioetanol si biokarburant nga mbeturinat e frutave si ananasi. Ky biokarburant konsiderohet brezi i dytë, duke lejuar qëndrueshmëri më të madhe mjedisore duke mos konkurruar me kulturat ushqimore.
Bioetanoli përftohet përmes fermentimit mikrobik të burimeve të karbohidrateve, gjë që redukton ndikimin e tij në krahasim me biokarburantet e gjeneratës së parë. Për më tepër, biomasa lignocelulozike e përdorur në këto lloje procesesh ka çmime më konkurruese sesa lëndët e para bujqësore konvencionale, duke e bërë atë një zgjidhje të zbatueshme.
Përdorimet dhe përfitimet e fibrave të ananasit
Përveç biokarburanteve, një tjetër aplikim i rëndësishëm është përdorimi i ananasit për prodhimin e fibrave natyrore. Në Universitetin e Kosta Rikës, një grup studentësh kanë zhvilluar një model biznesi në të cilin mbetjet e kashtës së ananasit shndërrohen në litar i biodegradueshëm për përdorim bujqësor. Ky litar i biodegradueshëm do të zëvendësonte litarët e polipropilenit që përdoren zakonisht në sektorin bujqësor, duke reduktuar kështu gjurmën e karbonit të krijuar nga këto produkte të naftës.
Projekti nuk kërkon vetëm përfitime mjedisore, por edhe Ndikimi social, pasi përfshin prodhues dhe punëtorë vendas në prodhimin e këtij litari, duke promovuar përfshirje më të madhe sociale dhe duke ofruar mundësi ekonomike për rajonet prodhuese të ananasit në Kosta Rika.
Për sa i përket procesit të marrjes së këtij litari, rreth 374 kg gjethe ananasi përdoren për të prodhuar një rrotull prej 2.115 metrash litari, gjë që tregon potencialin e madh që kanë mbetjet nga këto kultura. Ky model është ekonomikisht i qëndrueshëm dhe i përgjegjshëm social, përveçse kontribuon në zhvillimin e një ekonomie më të qëndrueshme.
E ardhmja e ananasit si zëvendësues i vajit
Idetë novatore nga sipërmarrësit dhe shkencëtarët në mbarë botën po e vërtetojnë këtë mbetjet bujqësore Ato mund të kenë vlerë të jashtëzakonshme nëse menaxhohen siç duhet. Rasti i ananasit është vetëm një nga shembujt e shumtë që tregojnë se si biomasa Mund të zëvendësojë derivatet e naftës në prodhimin e energjisë, plehrave dhe materialeve.
Edhe pse këto lloj iniciativash janë ende në fazat e tyre të hershme, ndërtimi i biorefineritë përfaqëson një të ardhme premtuese për zhvillimin e energjive të rinovueshme që do të jenë jo vetëm teknikisht të qëndrueshme, por edhe ekonomikisht konkurruese.
Në vitin 2017, ideja e Bermúdez dhe Utgärd për ndërtimin e një impianti i trajtimit për mbetjet e ananasit u materializuan, falë makinerisë që lejon uljen e lagështirës së mbetjeve. Në vazhdim, prodhimi i biokarburanteve dhe nënprodukteve të tjera nga kashta e ananasit ka të ngjarë të përhapet në pjesë të tjera të botës, duke ndihmuar në dekarbonizimin e ekonomisë globale.
Ananasi dhe kulturat e tjera bujqësore po shfaqen si lojtarë kyç në peizazhin global të energjisë, të afta për të reduktuar varësinë tonë nga nafta dhe për të zbutur ndikimin mjedisor të mbetjeve bujqësore.