Një revolucion i pastër po përfshin botën. Fuqitë kryesore kanë vendosur të përqafojnë teknologjitë e rinovueshme për të prodhuar energji elektrike, të motivuar nga rënia e kostove të prodhimit të energjisë së pastër. Midis 2013 dhe 2015, energjia e instaluar e erës u rrit me më shumë se 20% në Evropë, 36% në Azi dhe 24% në Amerikën e Veriut. Megjithatë, Spanja shikonte nga ana tjetër. Në të njëjtën periudhë, këtu u rrit vetëm 0,07%, ekuivalenti i instalimit të vetëm shtatë turbinave me erë në dy vjet. Në mënyrë të ngjashme, energjia diellore fotovoltaike u rrit me më shumë se 15% në Evropë, 58% në Azi dhe 52% në Amerikën e Veriut gjatë të njëjtave vite. Në Spanjë, kjo energji mezi u rrit me 0,3%.
Pyetja e madhe është: Pse Spanja, e cila një dekadë më parë ishte lider botëror në burimet e rinovueshme, ka qenë në një pauzë prej vitesh? Vendi pësoi një “dispepsi” të madhe për disa arsye: një vëllim i madh i energjive të rinovueshme të instaluara kur teknologjia nuk ishte ende e pjekur, një krizë ekonomike që uli në mënyrë drastike kërkesën për energji elektrike dhe një sistem i mbikapacituar, me më shumë fuqi të instaluar se sa ishte në dispozicion. nevojshme. Për më tepër, ky sistem varej nga impiantet e shtrenjta të karburanteve fosile. Pas më shumë se pesë vitesh ndërprerje, vendi përballet me sfidën e përmbushjes së angazhimeve të tij evropiane.
Fillimet e burimeve të rinovueshme në Spanjë
Fernando Monera, një pionier i energjisë së rinovueshme në Spanjë, kujton gjallërisht fillimet e këtij sektori. Në vitin 1976, ai mbërriti në Barajas me një panel diellor nën krah, paneli i parë fotovoltaik që hyri në Spanjë. Që atëherë, Monera ka qenë një pjesë aktive e zhvillimit të energjisë diellore në vend, duke instaluar panele në shtëpi të izoluara, veçanërisht në zonat rurale që nuk janë të lidhura me rrjetin elektrik.
Në vitin 1986, qeveria miratoi planin e parë të vendit për energjinë e rinovueshme, por vitet '90 do të ishin dekada që promovoi vërtet teknologjitë e erës dhe diellit. Edhe pse tashmë kishte përvoja specifike, si energjia hidroelektrike, energjia e erës dhe energjia diellore fotovoltaike, ato nuk patën zhvillim masiv deri në mesin e viteve '90.
Rritja e sektorit të burimeve të rinovueshme
Ndryshimi erdhi në fillim të viteve 2000 Në sektorin e erës, kompani si Gamesa promovuan instalimin e fermave me erë, duke e konsoliduar Spanjën si një pikë referimi globale. Midis 1998 dhe 1999, mijëra megavat ere u instaluan, duke nxitur rritjen e rregullt në sektor.
Në të kundërt, fotovoltaikët pësuan zhvillim të papritur. Ndërmjet viteve 2007 dhe 2008, fuqia e instaluar fotovoltaike diellore u rrit nga 637 MW në më shumë se 3.355 MW. Kjo rritje shpërthyese ishte për shkak të politikave të qeverisë PSOE që ofroi bonuse të tepërta për të inkurajuar instalimin e fermave diellore. Megjithatë, kjo rritje e pakontrolluar rezultoi e paqëndrueshme në terma afatgjatë, pasi teknologjia nuk ishte ende mjaftueshëm e zhvilluar për të konkurruar pa subvencione.
Stagnim dhe vështirësi
Kjo rritje e tepruar e burimeve të rinovueshme pati pasoja negative. Kombinimi i krizës ekonomike globale, rënia e kërkesës për energji elektrike dhe mbiprodhimi gjeneruan mbikapacitet në sistemin spanjoll të energjisë elektrike. Kjo situatë ishte veçanërisht e dëmshme për impiantet e ciklit të kombinuar që, megjithëse më pak ndotëse se termocentralet me qymyr, nuk funksionuan kurrë me kapacitet të plotë.
Përveç kësaj, primet e tepërta gjeneruan një deficit tarifor që arriti në 23.000 miliardë euro. Në vitin 2012, qeveria e PP vendosi të ndalojë rritjen e pakontrolluar të energjive të rinovueshme, duke shkaktuar një humbje të konsiderueshme të vendeve të punës. Impiantet fotovoltaike panë të ardhurat e tyre të reduktuara nga 15% në 55%, dhe shumë përfunduan duke iu dorëzuar bankave që i kishin financuar.
E ardhmja e burimeve të rinovueshme në Spanjë
Pavarësisht pengesave të pësuar, sektori i energjisë së rinovueshme në Spanjë po ringjallet. Me 40% të prodhimit aktual të energjisë elektrike që vjen nga burime të pastra, duke përfshirë hidrocentralin dhe erën, Spanja ka një të ardhme premtuese në tranzicionin energjetik. Vendi është zotuar ndaj Bashkimit Evropian që të dekarbonizojë prodhimin e tij të energjisë elektrike deri në vitin 2050.
Kjo ringjallje është pjesërisht për shkak të uljes së kostove të teknologjive të rinovueshme. Për shembull, kostot e prodhimit të turbinave me erë kanë rënë me 60% në dekadën e fundit, gjë që ka lejuar riaktivizimin e ankandeve të rinovueshme, me projekte që nuk kërkojnë prime.
Për më tepër, industri të tilla si energjia fotovoltaike kanë evoluar drejt zgjidhjeve të reja, siç është vetëkonsumimi. Ky modalitet u mundëson qytetarëve të prodhojnë vetë energjinë elektrike dhe ta derdhin tepricën në rrjet. Pavarësisht rezistencës fillestare të qeverisë, për shkak të rregulloreve kufizuese si “taksa e diellit”, pritet një rritje konstante e vetëkonsumit në vitet në vijim.
Ndikimi ekonomik dhe social i sektorit
Sektori i energjisë së rinovueshme nuk është i rëndësishëm vetëm nga perspektiva mjedisore, por gjithashtu ka një ndikim të rëndësishëm ekonomik. Sipas të dhënave të fundit, sektori aktualisht punëson më shumë se 22.000 njerëz dhe kjo shifër pritet të rritet me zhvillimin e më shumë projekteve të burimeve të rinovueshme.
Sektori industrial, në veçanti, mund të përfitojë ndjeshëm nga çmimet më të ulëta të energjisë elektrike. Vende si Danimarka dhe Suedia tashmë demonstrojnë se një kalim i plotë drejt energjisë së rinovueshme është jo vetëm i mundur, por edhe fitimprurës. Me planifikimin dhe optimizimin adekuat të burimeve të tilla si hidrogjeni i gjelbër dhe bateritë e ruajtjes, Spanja mund të bëhet një pikë referimi globale në tranzicionin e energjisë.
Spanja ka mundësinë të përdorë avantazhet e saj konkurruese, siç është potenciali i saj i lartë në burimet e rinovueshme, për të tërhequr investime dhe për të promovuar një rritje të qëndrueshme ekonomike. Megjithatë, do të jetë vendimtare për të kapërcyer disa sfida. Modernizimi i infrastrukturës elektrike, përmirësimi i sistemeve të magazinimit dhe optimizimi i rrjeteve të energjisë janë çelësi për garantimin e furnizimit efikas dhe shmangien e humbjeve për shkak të derdhjeve.
Kalimi në një të ardhme 100% të rinovueshme varet gjithashtu nga investimet e huaja dhe bashkëpunimi me vendet e tjera evropiane. Forcimi i lidhjeve të energjisë elektrike me Francën do të ndihmojë eksportin e energjisë kur kërkesa e brendshme nuk është e mjaftueshme.
E ardhmja e energjive të rinovueshme në Spanjë është shpresëdhënëse. Edhe pse vendi ka kaluar kohë të vështira, me politika që ngadalësuan zhvillimin e burimeve të rinovueshme, ai po kthehet në rrugën drejt një modeli energjie më të pastër dhe më të qëndrueshëm. Do të jetë thelbësore të vazhdohet me promovimin e energjisë së pastër, të përfitohet nga momenti i biznesit dhe të përmirësohet infrastruktura për të ruajtur konkurrencën dhe për të garantuar një të ardhme të energjisë së rinovueshme.