Pak ditë më parë, Këshilli i Bashkimit Evropian ratifikoi objektivin e tij për të arritur të paktën një 27% e energjisë së rinovueshme në konsumin final në vitin 2030. Ky propozim i Këshillit bie ndesh me objektivin e Parlamentit Europian, i cili mbron një përqindje prej 35%, madje edhe me synimet më ambicioze të vetë Komisionit Europian.
Vendimi i Këshillit ishte befasues, pasi erdhi vetëm një javë pas liderëve evropianë si p.sh Mariano Rajoy, ish presidenti spanjoll ose presidenti francez, Emmanuel Macron, mbrojti në Paris nevojën për të rritur praninë e energjive të pastra, gjatë Samiti i One Planet.
Mekanizmat për të siguruar përputhshmërinë me këtë objektiv do të përshtaten në kuadër të qeverisjes së Unioni i Energjisë, një program që synon të koordinojë përpjekjet e shteteve anëtare. Qëllimi është garantimi i politikave të përbashkëta që lejojnë arritjen e të paktën atij 27%, përmes mekanizmat e kontrollit dhe koordinimit.
Spanja ka treguar një vlerësim pozitiv të rregullores së propozuar, e cila thjeshton procedurat administrative për instalimin e burimeve të rinovueshme, vendos angazhime të reja në lidhje me depërtimin e tyre në sektorin e transportit dhe paraqet kritere objektive për të vlerësuar progresin e Shteteve Anëtare në këtë front. Këto masa, sipas qeverisë spanjolle, janë kyçe për përshpejtimin e tranzicionit të energjisë.
El Ministria e Energjisë Spanja ndan vizionin e Këshillit, duke theksuar se nuk duhet të ketë diskriminim apo ndërsubvencione midis konsumatorëve dhe se të gjithë duhet të kontribuojnë në mënyrë të barabartë në koston e sistemit të energjisë elektrike, pavarësisht nëse janë vetë-konsumatorë apo jo.
Një vendim kyç është që, deri në vitin 2030, Shtetet duhet të reflektojnë në vendet e tyre përkatëse Planet Kombëtare të Energjisë dhe Klimës si do të bashkëpunojnë me shtetet e tjera evropiane për të përmbushur objektivin e ndërlidhjes prej 15%. Ky objektiv synon të përmirësojë integrimin e burimeve të rinovueshme midis vendeve fqinje, duke i dhënë përparësi bashkëpunimit dhe infrastrukturës së përbashkët.
Çdo dy vjet, do të bëhet një rishikim i progresit të vendeve në lidhje me këtë objektiv të ndërlidhjes. Nëse konstatohen vonesa, Komisioni do të autorizohet të ndërhyjë dhe të bashkëpunojë me Shtetet Anëtare për të gjetur zgjidhje që përshpejtojnë procesin.
Rëndësia e arritjes së një minimumi të 15% në ndërlidhje Është thelbësore për vende si Spanja, të cilat në masë të madhe varen nga ndërlidhjet për të integruar më mirë burimet e rinovueshme. Në fakt, ky është një nga aspektet më të kërkuara nga qeveria spanjolle, duke pasur parasysh rolin e saj strategjik në përmbushjen e angazhimeve të saj.
Qëllimet e rinovueshme dhe Marrëveshja e Parisit
Përcaktimi i objektivave për përdorimin e energji e rinovueshme në Bashkimin Evropian përbën një pjesë thelbësore të angazhimeve të marra në Marrëveshja e Parisit kundër ndryshimeve klimatike. Objektivi kryesor i këtij pakti është të kufizojë rritjen e temperaturat globale në 2º C në lidhje me nivelet para-industriale. Për ta arritur këtë, BE-ja është zotuar të zvogëlojë të paktën 40% të emetimeve të gazrave serrë deri në vitin 2030, duke marrë si referencë nivelet e vitit 1990.
Shtrirja e subvencioneve për termocentralet është një tjetër pikë debati brenda politikave evropiane të energjisë. Këto subvencione synojnë të kompensojnë pronarët e këtyre impianteve për të mbetur një rezervë gjatë kohës kur burimet e rinovueshme, si dielli ose era, nuk janë të disponueshme. Megjithatë, kjo masë është kritikuar nga disa organizata sociale dhe mjedisore, të cilët konsiderojnë se subvencionimi i burimeve të energjisë fosile bie ndesh me objektivat e Marrëveshjes së Parisit.
El Komisioneri Evropian Arias Cañete propozoi që, duke filluar nga viti 2020, termocentralet që emetojnë më shumë se 550 gram CO2 për kilovat/orë energji elektrike të prodhuar nuk i marrin këto subvencione. Pavarësisht kësaj, Shtetet Anëtare ranë dakord për një reduktim gradual të këtyre pagesave duke filluar nga viti 2025, për t'i eliminuar ato përpara vitit 2030.
Franca, Danimarka, Portugalia dhe vende të tjera mbështetën reduktimin drastik të përdorimit të qymyrit, ndërsa të tjera si Polonia dhe Hungaria ishin më ngurruese për shkak të varësisë së tyre të lartë nga ky burim. Kjo pasqyron dallimet brenda BE-së në shpejtësinë dhe qasjen për të arritur energji plotësisht të pastër.
Biokarburantet dhe roli i tyre në qëndrueshmërinë e energjisë
Sa për biokarburanteve, Ministrat e Energjisë së BE-së propozuan që deri në vitin 2030, të paktën 14% e karburantit të përdorur në transport të vijë nga biokarburantet. Ky synim është parë si mbështetje kyçe për këtë sektor, por gjithashtu gjeneron polemika. Frikohet se rritja e biokarburanteve të gjeneratës së parë, si ato që rrjedhin nga vaji i palmës ose soja, do të konkurrojnë me kulturat e destinuara për ushqim, të cilat mund të krijojnë probleme me furnizimin me ushqim. Për ta kundërshtuar këtë, Komisioni propozoi kufizimin e kuotës së tij në 3,8%.
Megjithatë, disa organizata mjedisore si Greenpeace dhe SEO/BirdLife kanë shprehur shqetësim për shtytjen drejt biokarburanteve. Ata argumentojnë se kjo masë mund të ngadalësojë përparimin e teknologjive të tjera si makina elektrike, e cila në terma afatgjatë mund të ofrojë një zgjidhje më efektive dhe më të pastër për transportin.
Debati i vazhdueshëm mbi rolin e biokarburanteve është thelbësor për të ardhmen energjetike të BE-së. Pavarësisht se është një burim më i pastër se lëndët djegëse fosile, prodhimi i tij mbetet nën vëzhgim për shkak të efekteve kolaterale në ndryshimin e përdorimit të tokës dhe konkurrencës me kulturat ushqimore.
Është për këtë arsye që hidrogjeni i gjelbër ka filluar të fitojë terren si një alternativë e qëndrueshme ndaj biokarburanteve. Ndërsa ende në një fazë të hershme zhvillimi dhe zbatimi, ky element premton të ofrojë një zgjidhje afatgjatë, veçanërisht për sektorët ku elektrifikimi është i vështirë. Pritet që përparimet në prodhimin dhe ruajtjen e hidrogjenit mund të kontribuojnë ndjeshëm në përmbushjen e synimeve energjetike të BE-së.