Vetëkonsumimi i energjive të rinovueshme është një nga strategjitë më të rëndësishme për tranzicionin e energjisë në të gjithë Bashkimin Evropian (BE). Si Parlamenti Europian ashtu edhe organizata të ndryshme mjedisore kanë luftuar për ta bërë atë një të drejtë të patjetërsueshme për qytetarët europianë. Në këtë kuadër janë eliminuar shumë barriera, duke përfshirë taksat e padrejta si të ashtuquajturat taksa e diellit në Spanjë, e cila deri në shfuqizimin e saj në 2018, ngadalësoi zhvillimin e vetëkonsumit fotovoltaik.
Shtytja e Parlamentit Evropian për vetëkonsum
Parlamenti Evropian ka bërë të qartë qëndrimin e tij të vendosur në favor të vetëkonsumimit të energjisë së rinovueshme. Disa ndryshime, si ai i miratuar në 2018, kanë kërkuar që të gjithë konsumatorët të kenë të drejtën të vetë-konsumojë dhe shesë prodhimin e tij të tepërt të energjisë elektrike nga burimet e rinovueshme pa iu nënshtruar procedurave rregullatore diskriminuese. Kjo përkthehet në mbrojtje të drejtpërdrejtë për vetëkonsumimin dhe fillimin e përfundimit të masave si taksa e diellit, e cila vendosi një tarifë mbështetëse për qytetarët që vendosën të instalojnë panele diellore në shtëpitë e tyre.
Amendamenti, i cili mori 594 vota pro, 69 kundër dhe 20 abstenime, ishte një hap transcendent për promovimin e vetëkonsumimit në nivel europian. Me këtë vendim, vetëkonsumimi mbrohej si e drejtë e patjetërsueshme, duke eliminuar pengesat administrative dhe duke ndaluar masat e padrejta që pengonin adoptimin masiv të energjive të rinovueshme.
Cila ishte taksa e diellit?
Në vitin 2015, qeveria spanjolle miratoi Dekretin Mbretëror që prezantoi taksë rezervë, i njohur gjerësisht si taksa e diellit. Kjo masë, e promovuar nga ministri i atëhershëm i Industrisë José Manuel Soria, vendosi një tarifë për konsumatorët me instalime fotovoltaike që përdornin energjinë elektrike që prodhonin për konsumin e tyre. Domethënë, ata që prodhonin energjinë e tyre përmes paneleve diellore duhej të paguanin për të.
Objektivi i deklaruar i taksës ishte të garantonte qëndrueshmërinë ekonomike të sistemit elektrik dhe të parandalonte vetë-konsumatorët të "shkëputeshin" nga rrjeti, ndërkohë që vazhdonin të përfitonin nga mbështetja e tij në momentet kur pllakat e tyre nuk gjeneronin energji të mjaftueshme. Megjithatë, taksa u kritikua ashpër nga organizata të shumta, duke argumentuar se ajo shërbeu vetëm për të penguar rritjen e energjisë së rinovueshme.
Ndikimi i taksës së diellit në zhvillimin e energjive të rinovueshme
Ndërsa në vende si Gjermania, me shumë më pak diell se Spanja, adoptimi i energjisë fotovoltaike ishte eksponencial, Taksa e diellit ndaloi rritjen e vetëkonsumit në Spanjë. Politikat e qeverisë së PP-së që nisën në vitin 2011 paralizuan progresin e një vendi që në fillim të shekullit të XNUMX-të ishte një nga pionierët në zbatimin e energjive të rinovueshme.
Shifrat nuk gënjyen: ndërsa instalimet diellore u shumuan në Gjermani, Spanja ishte shumë prapa, pavarësisht se kishte një nga burimet më të mira diellore në Evropë. Ky stanjacion jo vetëm preku vetëkonsumin e brendshëm, por ndikoi edhe kompanitë dhe projektet e mëdha të rinovueshme që mund të ishin kyçe për vendin.
Shfuqizimi i taksës së diellit
Në tetor 2018, qeveria spanjolle më në fund shfuqizoi taksën e diellit Dekreti Mbretëror Ligji 15/2018. Ky ishte një moment historik për vetëkonsum në Spanjë, pasi hapi derën për instalimin e sistemeve fotovoltaike pa ngarkesa shtesë dhe shënoi rrugën për një tranzicion më të drejtë dhe më të qëndrueshëm të energjisë.
Falë këtij shfuqizimi, qytetarët dhe kompanitë që prodhonin energjinë e tyre nëpërmjet burimeve të rinovueshme, përveç kursimit në faturën e tyre të energjisë, mund të kontribuojnë në reduktimin e emetimeve të CO2, duke e bërë vendin një vend më të përkushtuar ndaj ndryshimeve klimatike. Përveç kësaj, kjo rregullore përfshinte mundësinë e ndarjes së objekteve të vetëkonsumit në komunitetet e pronarëve.
Çfarë thonë rregullat e BE-së për vetëkonsumimin?
Kuadri rregullator evropian ka luajtur një rol themelor në promovimin e vetëkonsumit në të gjitha vendet anëtare. Direktivat komunitare promovojnë përdorimin e energjive të rinovueshme dhe u japin qytetarëve të drejta që i lejojnë ato gjeneroni, konsumoni dhe shisni energjinë tuaj pa u përballur me akuza të pakufizuara apo diskriminuese.
Për më tepër, me synimin për arritjen e 35% të energjisë së rinovueshme deri në vitin 2030, Bashkimi Evropian u kërkoi të gjitha vendeve të miratojnë masa që lehtësojnë instalimin e sistemeve të vetëkonsumit dhe të inkurajojnë përdorimin e energjisë së rinovueshme në nivel individual dhe kolektiv. Këto përpjekje shoqërohen me politika kombëtare në shumë raste që synojnë jo vetëm të lehtësojnë adoptimin e teknologjive të pastra, por edhe të përmbushin objektivat klimatike të përcaktuara në Marrëveshjen e Parisit.
Rruga drejt një modeli të qëndrueshëm të energjisë
Eliminimi i taksës së diellit në Spanjë dhe shtytja e BE-së për vetëkonsum shënon një paradigmë të re në sektorin e energjisë së rinovueshme. Pritet që në vitet e ardhshme, energjia diellore fotovoltaike të vazhdojë zgjerimin e saj, falë një kuadri ligjor shumë më fleksibël dhe më të favorshëm. Komunitetet, kompanitë dhe qytetarët fqinjë do të jenë në gjendje të bastojnë pa frikën e raprezaljeve ekonomike për një model energjie më të qëndrueshëm, të bazuar në burime të pastra të energjisë.
Gjithashtu, promovohet krijimi i një tregu më të decentralizuar të energjisë elektrike, në të cilin konsumatorët nuk janë thjesht marrës të energjisë, por lojtarët kryesorë në prodhimin dhe shpërndarjen e energjisë së rinovueshme. Kjo jo vetëm që do të lejojë një reduktim të ndjeshëm të emetimeve, por gjithashtu do të përmirësojë sigurinë e energjisë dhe do të zvogëlojë varësinë nga burimet fosile.
E ardhmja e vetëkonsumimit në Evropë është e ndritshme. Me eliminimin e barrierave dhe zbatimin e rregulloreve të favorshme, si konsumatorët individualë ashtu edhe kompanitë do të mund të përfitojnë nga avantazhet ekonomike, sociale dhe mjedisore të vetëkonsumit të energjisë.